Bệnh võng mạc tăng huyết áp là tình trạng tổn thương các mạch máu cung cấp máu cho võng mạc phía sau mắt, do huyết áp tăng cao trong thời gian dài hoặc tăng đột ngột. Áp lực dòng máu cao làm tổn thương thành các mạch máu lớn của võng mạc như động mạch võng mạc trung tâm và nhánh, tĩnh mạch võng mạc trung tâm và nhánh; khiến các thành phần của máu thoát ra khỏi mạch máu. Điều này dẫn đến giảm dòng máu lưu thông đến võng mạc.

Tăng huyết áp có thể dẫn đến nhiều tổn thương cho mắt trong đó bao gồm bệnh võng mạc, bệnh thần kinh thị giác và bệnh màng đệm. Ngoài mắt, tăng huyết áp không được kiểm soát tốt sẽ ảnh hưởng đến một số cơ quan đích như tim mạch, thận, mạch máu não.

Biểu hiện bệnh võng mạc do tăng huyết áp

1. Tắc động mạch võng mạc trung tâm hoặc nhánh
2. Tắc tĩnh mạch võng mạc trung tâm hoặc nhánh
3. Chứng phình động mạch võng mạc
4. Tăng nhãn áp
5. Bệnh thần kinh thị giác do thiếu máu cục bộ
6. Thoái hóa điểm vàng liên quan đến tuổi tác
7. Thuyên tắc động mạch võng mạc
8. Xuất huyết dịch kính và màng trên võng mạc
9. Hình thành màng biểu mô
10. Bong võng mạc do co kéo
11. Phù gai thị mạn tính, làm teo dây thần kinh thị giác khiến mắt mờ nhiều
12. Phù hoàng điểm dạng nang
13. Mất thị lực nghiêm trọng, không hồi phục.

Ngoài ra, tăng huyết áp kết hợp với bệnh đái tháo đường làm tăng đáng kể nguy cơ mất thị lực. Bệnh nhân mắc bệnh võng mạc do tăng huyết áp càng ở giai đoạn sau sẽ càng có nhiều nguy cơ bệnh mạch vành, tai biến mạch máu não và thậm chí tử vong.

Phòng ngừa

Theo dõi và điều trị huyết áp cao thường xuyên là cách duy nhất giúp ngăn ngừa bệnh võng mạc tăng huyết áp phát triển.

Bệnh nhân cao huyết áp nên:

1. Dùng thuốc điều trị theo chỉ định của bác sĩ
2. Tập thể dục thường xuyên
3. Ăn một chế độ ăn uống lành mạnh, cân bằng với nhiều trái cây và rau quả
4. Hạn chế muối trong chế độ ăn
5. Bỏ thuốc lá
6. Hạn chế cafein và thức uống chứa cồn
7. Duy trì cân nặng hợp lý
8. Thăm khám sức khỏe định kỳ thường xuyên.

Tiên lượng

Bệnh nhân mắc bệnh võng mạc tăng huyết áp nặng có nguy cơ cao mắc bệnh mạch vành, bệnh mạch máu ngoại biên và đột quỵ. Tỷ lệ tử vong ở bệnh nhân tăng huyết áp ác tính không được điều trị là 50% trong 2 tháng kể từ khi chẩn đoán và gần 90% trong vòng 1 năm.

Hầu hết các thay đổi ở võng mạc sẽ được cải thiện sau khi ổn định huyết áp. Tuy nhiên, ở giai đoạn 4, một số bệnh nhân bị tổn thương dây thần kinh thị giác và điểm vàng vĩnh viễn, giảm thị lực nặng không hồi phục, thậm chí mù lòa.

Nhìn chung, bệnh võng mạc tăng huyết áp nếu được phát hiện và điều trị kịp thời sẽ có thể hồi phục được. Ở giai đoạn nặng thì tiên lượng sẽ kém hơn, đôi khi để lại những biến chứng vĩnh viễn. Đây là lý do mà mỗi người bệnh tăng huyết áp phải nâng cao ý thức trong việc kiểm soát huyết áp và thăm khám định kỳ nhằm phát hiện sớm tổn thương và khắc phục kịp thời.