Bệnh lé (lác, mại) là tình trạng hai mắt không thẳng hàng ở tư thế nguyên phát, khi nhìn thẳng về phía trước một mắt lệch so với mắt còn lại.

Tùy theo hướng mắt lệch mà chúng ta có các hình thức lé :

1. Mắt lệch ra ngoài gọi là lé ngoài
2. Mắt lệch vào trong gọi là lé trong
3. Mắt lệch lên trên gọi là lé đứng

Lé có thể xảy ra ở một hoặc hai mắt.

Bệnh lé thường xảy ra trong giai đoạn phát triển thị giác ở trẻ nhỏ. Do đó, khi bị lé, chức năng thị giác không hoàn thiện, hai mắt không hợp thị được sẽ xảy ra các trường hợp :

1. Nhược thị mắt lé : Khi mắt bị lé lệch khỏi tâm nhìn về lâu dài khiến cho mắt không thực hiện chức năng được nữa, giảm thị lực trên mắt lé.
2. Mất khả năng nhìn không gian : Hai mắt lé không hợp thị được, trẻ không nhìn được hình nổi, mất khả năng nhận thức 3 chiều.
3. Mất thẩm mỹ : Trẻ bị lé sẽ thiếu tự tin, kém hòa đồng với bạn bè.

Ảnh : Đeo kính là một trong những phương phát điều trị lé

NHỮNG CÂU HỎI THƯỜNG GẶP VỀ BỆNH LÉ

1. Trẻ bao nhiêu tuổi có thể khám lé được? 

Trẻ trên 6 tháng tuổi khi có khả năng nhìn theo vật tiêu mới có thể khám lé được.

2. Bệnh lé có điều trị được không ?

Như tất cả các bệnh khác, người bệnh lé sẽ được bác sĩ tìm nguyên nhân để điều trị. Tùy thuộc nguyên nhân, trẻ bị lé sẽ được sử dụng một hoặc phối hợp nhiều phương pháp điều trị khác nhau :

1. Tập nhược thị : được thực hiện khi trẻ dưới 8 tuổi. Cách thực hiện là che mắt lành (mắt có thị lực tốt hơn) và bắt buộc mắt yếu hơn phải hoạt động.
2. Đeo kính : Trẻ có tật khúc xạ phải được chỉnh kính đúng độ trước khi điều trị lé bằng các phương pháp khác.
3. Phẫu thuật : được thực hiện khi các biện pháp tập nhược thị và đeo kính mà vẫn còn độ lé.

3. Tuổi nào có chỉ định phẫu thuật chỉnh lé? 

Chỉ định mổ lé sớm hay muộn tùy thuộc vào mức độ tổn hại chức năng thị giác 2 mắt và dạng lé. Ở Bệnh viện mắt Phú Yên  phẫu thuật cho trẻ sớm nhất từ 18 đến 22 tháng tuổi có thể trạng tốt để đáp ứng với gây mê hồi sức.

4. Mổ lé có nguy hiểm không?

+ Phẫu thuật lé không ảnh hưởng thị lực trước đó của bệnh nhân.

+ Các biến chứng do mổ có thể như tụ máu gây đỏ mắt, sưng phù kết mạc (lòng trắng mắt) hoặc mi mắt. Những biến chứng này có thể điều trị hết sau 2 tuần mà không để lại di chứng.

Tùy trường hợp cụ thể, bác sĩ sẽ tư vấn cho bệnh nhân để có kết quả tốt nhất có thể.

6. Sau mổ lé có tái phát không? 

Những trường hợp lé không do bệnh thực thể và không có nhược thị thì sau mổ lé sẽ hết lé.

Mổ lé tái phát nếu trẻ đã bị nhược thị. Do đó, nếu có nhược thị bác sĩ sẽ khuyên người bệnh chờ trẻ trường thành mới phẫu thuật để đạt thẩm mỹ.

Độ lé cao thì có thể cần mổ 2 lần mới hết lé. 

7.  Mổ lé có đau không? 

1. Ở trẻ lớn và người lớn, phẫu thuật lé sẽ phải sử dụng biện pháp gây tê tại chỗ bằng tiêm và nhỏ thuốc.
2. Ở trẻ nhỏ, phẫu thuật lé cần được gây mê.

Sau mổ lé trẻ sẽ được sử dung thuốc kháng sinh và giảm đau trong 1 tuần tiếp theo.

8.  Mổ lé có phải nằm viện không? thời gian mổ bao lâu? 

Bệnh nhân có thể ra về ngay sau mổ lé

Tái khám sau phẫu thuật: 1 ngày – 1 tháng – 3 tháng – 6 tháng – 1 năm.

Thời gian phẫu thuật khoảng 20-40 phút.

9. Sau mổ lé có phải cắt chỉ không?

Các phẫu thuật lé đều sử dụng chỉ tự tiêu nên không cần cắt chỉ.

10. Sau mổ bao lâu có thể làm việc bình thường?

           Bệnh nhân cần nghỉ ngơi ít nhất 1 ngày sau phẫu thuật. Mắt sẽ đỏ trong khoảng 1 tuần đến 10 ngày sau mổ. Làm việc và học tập bình thường sau 1 tuần.

11. Chi phí mổ lé là bao nhiêu ?

Lé được xem là một phẫu thuật thẩm mỹ nên không được Bảo hiểm y tế chi trả. Người bệnh có nhu cầu phẫu thuật cần phải trả phí khám + phí phẫu thuật + phí dịch vụ cận lâm sang cần thiết và thuốc. Hàng năm, Bệnh viện Mắt Phú Yên đều có các chương trình phẫu thuật miễn phí cho trẻ em bị các bệnh lé, sụp mi bẩm sinh trong đợt mổ "Vì ánh mắt trẻ thơ. Người bệnh có nhu cầu phẫu thuật lác tại Bệnh viện Mắt Phú Yên nên gọi vào số 02573.896323/02573.824358 để được tư vấn từng trường hợp cụ thể.

Ths.Bs Nguyễn Thị Băng Sâm (Phó khoa Điều trị tổng hợp)