Theo định nghĩa tóm tắt, “mộng là nếp tăng sinh của kết mạc nhãn cầu, hình tam giác, bò vào giác mạc”. Tuy nhiên, mộng không phải lúc nào cũng hình tam giác. Có cái mộng đầu tròn hoặc hình thang.

Theo cấu trúc mô, mộng được chia thành hai loại. Mộng xơ ít mạch máu, nhiều tổ chức xơ, ít bị tái phát sau mổ. Mộng máu có rất nhiều mạch máu, nhìn đỏ rực, loại này rất dễ tái phát sau mổ.

Theo mức độ bò vào giác mạc, mộng được chia ra thành 4 mức độ. Độ 1, đầu mộng chớm bò vào giác mạc; độ 2, đầu mộng bò sâu hơn nhưng chưa vào diện đồng tử. Độ 3, đầu mộng bò vào diện đồng tử và độ 4, đầu mộng bò vượt cả diện đồng tử.

Mộng còn được chia ra đơn và kép. Mộng đơn chỉ có ở một phía (từ phía mũi đi vào hoặc từ phía tai đi vào). Với mộng kép, cả hai phía trong và ngoài của giác mạc đều có mộng bò vào.

Mộng thịt giai đoạn đầu thường không gây ra triệu chứng gì. Sau khi mộng phát triển lớn sẽ gây cộm, ngứa, chảy nước mắt, kích thích nhiều.

ĐIỀU TRỊ NỘI KHOA

Không phải lúc nào mộng thịt cũng cần điều trị. Các trường hợp chưa xâm lấn nhiều bác sĩ sẽ cho bạn sử dụng nước mắt nhân tạo, vi tamin A,C,E,... hoặc các thuốc mỡ giảm triệu chứng kích thích. Cần lưu ý rằng thuốc không có khả năng phòng hoặc ngăn chặn mộng thịt phát triển.

Đề phòng mộng phát triển bằng các phương pháp bảo vệ mắt như đeo kính râm khi ra ngoài trời, hạn chế làm việc trong các khu vực ô nhiễm, khói bụi, tiếp xúc với gió biển kéo dài cũng là một nguy cơ cao cần hạn chế để giảm nguy cơ hình thành mộng thịt cũng như làm chậm quá trình xâm lấn của mộng thịt vào giác mạc.

ĐIỀU TRỊ NGOẠI KHOA

Mộng thịt có chỉ định điều trị phẫu thuật khi mộng thịt gây kích thích mắt hoặc phát triển đến mức độ nào đó gây ảnh hưởng đến thị lực của người bệnh. Phẫu thuật cũng được thực hiện vì nhu cầu thẩm mỹ với một số nghề nghiệp đặc biệt như : ca sĩ, diễn viên...

Khi có chỉ định loại bỏ mộng thịt, phương pháp được điều trị được sử dụng nhiều nhất là phẫu thuật cắt mộng, kèm theo là ghép kết mạc của chính bệnh nhân hoặc màng ối lên chỗ mộng thịt đã lấy đi. Một số trường hợp có thể mộng tái phát một thời gian ngắn sau phẫu thuật.

Phẫu thuật mộng thịt tại Bệnh viện mắt Phú Yên

Phẫu thuật mộng thịt được thực hiện thường quy tại bệnh viện Mắt Phú Yên trong hơn 30 năm qua với 2 phiên mổ thường quy là thứ 3 và thứ 5 hàng tuần, chi phí phẫu thuật mộng được Bảo hiểm y tế chi trả theo luật định. Hiện tại Bệnh viện đang sử dụng các phương pháp phẫu thuật sau :

1. Phẫu thuật cắt bỏ mộng đơn thuần, là phương pháp đơn giản, nhanh nhưng tỷ lệ tái phát rất cao 30 – 80%, nên thường chỉ áp dụng cho những trường hợp mộng mỏng, ít, ở người lớn tuổi. Có trường hợp tái phát dữ dội, tiến triển nhanh và nhiều hơn so với cả trước khi mổ, mộng đỏ rực lên gây kích thích, chảy nước mắt, kèm cộm xốn, dính mi cầu.
2. Phẫu thuật ghép kết mạc tự thân : Được thực hiện bằng cách cắt bỏ mộng và ghép một phần kết mạc của chính người bệnh vào vị trí mộng vừa cắt để hạn chế tái phát.
3. Phẫu thuật vùi đầu mộng : Mộng được nạo sạch khỏi giác mạc sau đó vùi sâu đầu mộng vào dưới hõm mí mắt để chống lại sự di chuyển của mộng vào trung tâm giác mạc.

Ảnh : Cắt bỏ mộng thịt là phương pháp phẫu thuật đơn giản

Những vấn đề cần lưu ý sau mổ mộng mắt

Thông thường, mắt sau mổ sẽ cộm xốn nhiều trong vài ngày đầu kèm theo chảy nước mắt nhiều, mộng càng lớn thì cộm càng nhiều và kéo dài càng lâu vì diện tích biểu mô giác mạc mất đi càng lớn.

Các triệu chứng này sẽ giảm dần trong một tuần, đôi khi còn cộm nhẹ do chưa cắt chỉ. Đỏ mắt có thể kéo dài hơn một vài tháng. Tuy nhiên, hầu hết bệnh nhân có thể trở về sinh hoạt bình thường sau 1-2 tuần. Một số trường hợp cộm xốn kéo dài là do có khô mắt trước đó, thì nên sử dụng nước mắt nhân tạo bổ sung để làm giảm triệu chứng.

Các bệnh nhân đã bị mộng thịt khi đi ra ngoài trời nên đeo kính mắt chống tia cực tím cùng với tránh gió bụi, nếu có triệu chứng khô mắt thì phải điều trị và dùng nước mắt nhân tạo thường xuyên để phòng tái phát.

Sau mổ 2 tuần, phần mộng đã phẫu thuật lành hoàn toàn và người bệnh trở về cuộc sống bình thường.

Ths.Bs Nguyễn Thị Băng Sâm(Phó khoa Điều trị tổng hợp)