1. Viêm kết mạc dị ứng

Kết mạc là một lớp mô bao phủ tròng trắng của mắt và bên trong mí mắt nhưng không che phủ giác mạc, giúp bảo vệ mắt khỏi những tác hại như khói, vi khuẩn, các chất gây dị ứng trong không khí, cũng như tác hại của nắng và gió.

Viêm kết mạc dị ứng là tình trạng màng lót mí mắt và màng bao phủ tròng trắng của mắt bị viêm do các nguyên nhân gây dị ứng. Kết mạc bị viêm, đỏ, sưng và tiết dịch để chống lại những tác nhân gây kích ứng. Viêm kết mạc có thể do vi khuẩn, vi rút, dị ứng và kích ứng vật lý hoặc hóa học. Phương pháp điều trị phụ thuộc vào việc xác định nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng tình trạng bệnh. 

Kết mạc chứa một số lượng lớn các tế bào từ hệ thống miễn dịch (được gọi là tế bào mast) giải phóng các chất hóa học (chất trung gian) để đáp ứng với nhiều loại kích thích như phấn hoa, bào tử nấm, bụi… Những chất trung gian này gây viêm ở mắt có thể trong thời gian ngắn hoặc kéo dài. 

Các loại viêm kết mạc dị ứng phổ biến: Viêm kết mạc dị ứng thường được chia ra 2 loại phổ biến: viêm kết mạc dị ứng theo mùa và viêm kết mạc mùa xuân. 

Viêm kết mạc dị ứng theo mùa

Viêm kết mạc dị ứng theo mùa (viêm kết mạc do sốt cỏ khô) do các bào tử nấm mốc trong không khí hoặc phấn hoa của cây, cỏ. Bệnh có xu hướng xảy ra cao điểm vào mùa xuân, cuối hè hoặc chớm thu và biến mất trong những tháng mùa đông tương ứng với chu kỳ sống của cây gây bệnh. 

Viêm kết mạc dị ứng lâu năm

Viêm kết mạc dị ứng lâu năm do bọ ve, bọ chét gia súc và các chất gây dị ứng không theo mùa khác. Những chất gây dị ứng, đặc biệt trong nhà như lông thú cưng, rận rệp, mạt nhà… có xu hướng gây ra các triệu chứng quanh năm.

Viêm kết mạc mùa xuân

Viêm kết mạc mùa xuân là một dạng viêm kết mạc dị ứng nghiêm trọng hơn. Viêm kết mạc mùa xuân xảy ra phổ biến ở nam giới từ 5 – 20 tuổi có thêm các yếu tố như bị chàm, hen suyễn, dị ứng theo mùa. Viêm kết mạc mùa xuân gặp nhiều ở mùa xuân và giảm dần vào mùa thu và mùa đông.

Triệu chứng viêm kết mạc dị ứng có các dấu hiệu điển hình như: chảy nước mắt, đỏ mắt, nhạy cảm với ánh sáng, sưng ở mí mắt, cảm giác rát ở mắt, đóng vảy mỏng ở 2 bên mắt vào buổi sáng, ngứa, đau mắt, giảm thị lực, phù mí mắt, tiết dịch nhầy đặc, sợ ánh sáng, loét giác mạc, cảm giác có dị vật ở trong mắt…

Những người viêm kết mạc dị ứng đều bị ngứa và rát dữ dội ở hai mắt. Các triệu chứng thường ảnh hưởng đến cả hai mắt, hiếm khi một mắt bị nặng hơn mắt còn lại. Kết mạc trở nên đỏ và sưng làm cho bề mặt của nhãn cầu sưng húp. Mí mắt có thể sẽ ngứa dữ dội. Việc chà xát và gãi làm đỏ da mí mắt, sưng tấy và xuất hiện nếp nhăn.

Viêm kết mạc dị ứng theo mùa và viêm kết mạc dị ứng lâu năm sẽ có một lượng lớn dịch tiết lỏng, loãng. Tầm nhìn hiếm khi bị ảnh hưởng, nhiều trường hợp có ngứa và sổ mũi.

Với viêm kết mạc mùa xuân, dịch tiết mắt đặc, dai và giống như chất nhầy. Không giống như các loại viêm kết mạc dị ứng khác, viêm kết mạc mùa xuân thưởng ảnh hưởng đến giác mạc (lớp trong suốt phía trước mống mắt và đồng tử). Ở một số người, viêm kết mạc mùa xuân có thể có loét giác mạc, đau. Những vết loét gây đau mắt đặc biệt đau khi tiếp xúc với ánh sáng chói (chứng sợ ánh sáng), đôi khi giảm thị lực.

Hầu hết trong các trường hợp, viêm kết mạc dị ứng không đe dọa nghiêm trọng đến sức khỏe. Các biến chứng của viêm kết mạc dị ứng rất hiếm, nhưng có thể để lại sẹo ở mắt, nhiễm trùng kết mạc, nhiễm trùng lan sang các vùng khác của cơ thể, có khả năng gây nhiễm trùng thứ cấp nghiêm trọng.

Viêm kết mạc dị ứng thường bị lẫn lộn với viêm kết mạc do vi rút. Ngứa mắt dữ dội là triệu chứng chỉ liên quan đến dị ứng mắt. Viêm kết mạc do vi rút thường bắt đầu ở một mắt và lan sáng mắt còn lại, trong khi viêm mắt dị ứng thưởng ảnh hưởng đến 2 mắt cùng một lúc. Viêm kết mạc do vi rút dễ lây lan còn viêm kết mạc dị ứng không lây nhiễm. 

Hình : Viêm kết mạc dị ứng có mức độ vừa nhưng ngứa, cộm mắt nhiều, ít lây (nguồn : Canva.com)

2. Viêm giác mạc chấm nông (Viêm giác mạc đốm)

Viêm giác mạc chấm nông hay còn gọi là viêm giác mạc đốm, là những tổn thương xuất hiện ở lớp biểu mô của giác mạc. Bệnh có thể xảy ra ở hai mắt, biểu hiện bởi nhiều chấm nhỏ li ti màu trắng xám trên bề mặt giác mạc, chủ yếu tập trung ở đồng tử. Bất cứ ai cũng có khả năng mắc căn bệnh này, đặc biệt là những người trong độ tuổi từ 20-30.

Có nhiều nguyên nhân gây bệnh viêm giác mạc đốm. Tương ứng với từng nguyên nhân, bệnh nhân sẽ có những biểu hiện cũng như khả năng tái phát khác nhau. Tình trạng triệu chứng bệnh tái phát rồi thuyên giảm từng đợt có xu hướng kéo dài trung bình từ 10-20 năm. Tuy nhiên, một số báo cáo đã ghi nhận có trường hợp thời gian kéo dài tới 40 năm.

Các triệu chứng viêm giác mạc chấm nông bao gồm: 

1. Mắt đỏ 
2. Khô mắt 
3. Chảy nước mắt 
4. Nhìn mờ 
5. Đau mắt 
6. Mắt nhạy cảm với ánh sáng 
7. Cảm giác bỏng rát ở mắt hoặc như có dị vật trong mắt
8. Sưng hạch bạch huyết ở trước tai 

Viêm giác mạc chấm nông thường xảy ra vào mùa xuân, thời tiết khô, gió cũng dễ khiến bệnh khởi phát và tái phát nhiều lần vào mùa sau.

3. Viêm kết mạc cấp tính

Viêm kết mạc cấp tính là căn bệnh nhiễm trùng được gây ra do vi khuẩn. Bệnh này xuất hiện quanh năm ở nước ta nhưng có xu hướng tăng lên ở các thời điểm giao mùa, chủ yếu xuất hiện vào mùa xuân và mùa thu khi thời tiết ẩm và không khí nhiều bụi phấn, bệnh được lây lan chủ yếu qua việc tiếp xúc. Bệnh gây đỏ mắt, cộm, ngứa, đổ ghèn và có thể lây lan cho những người xung quanh.

Các bệnh mắt dễ xảy ra vào mùa xuân phần lớn dễ dàng điều trị bằng các thuốc thông thường. Tuy nhiên, những người có cơ địa dị ứng, trẻ em, phụ nữ có thai các triệu chứng thường rất nặng, khó điều trị và dễ tái phát nên cần chú ý tránh các khu vực nguy cơ cao, nhiều gió bụi, vườn hoa, cây cảnh.