ĐIỀU TRỊ LÉ (LÁC) TẠI BỆNH VIỆN MẮT PHÚ YÊN

Bệnh lé mắt (còn gọi là lác, mại) là bệnh do sự lệch trục nhãn cầu khi hai mắt không cùng nhìn về một hướng khi tập trung vào một vật tiêu.

Thông thường, có 6 cơ mắt làm nhiệm vụ điều chỉnh hoạt động của nhãn cầu.(Bao Gồm cơ trực trong, trực ngoài ,trực trên, trực dưới, cơ chéo lớn, cơ chéo bé). Các cơ giúp nhãn cầu di chuyển vào trong, ra ngoài, lên trên, xuống dưới, xoay vào trong, xoay ra ngoài.

Khi 1 mắt bị lệch, 2 hình ảnh khác nhau được 2 mắt thu nhận sẽ chuyển đến não bộ. Ở trẻ nhỏ, não bộ chọn lọc, loại bỏ hình ảnh của mắt nhìn lệch, chỉ lấy hình ảnh của mắt nhìn rõ hơn. Về sau, trẻ sẽ mất đi thị giác tinh tế. Ở người lớn, não bộ thu lại cả 2 hình ảnh, không thể loại bỏ hình ảnh từ mắt bị lệch, gây nhìn đôi.

Có 2 loại lé mắt:

• Lé cơ năng (lác đồng hành): Thường gặp ở trẻ em, đặc trưng bởi tình trạng mắt lác luôn di chuyển cùng hướng với mắt lành;
• Lé liệt (lác bất đồng hành): Thường gặp ở người lớn, đặc trưng bởi tình trạng cơ vận nhãn bị liệt gây hạn chế vận động của nhãn cầu.

Tùy tính chất, bệnh lé thể hiện theo các hình thái khác nhau như lé chụm chữ A, chữ V, lé trong, lé chéo,… Bệnh lé mắt có thể xuất hiện ở 1 hoặc cả 2 mắt. Qua thời gian, mắt bị lác thường yếu hơn và dần bị mất thị lực do não bộ chỉ sử dụng các tín hiệu được gửi từ mắt khỏe hơn.

 Nguyên nhân của bệnh lé mắt

Bệnh lé xuất hiện khi 6 cơ xung quanh mắt không phối hợp hoạt động nhịp nhàng với nhau. Điều này gây ra bởi các nguyên nhân:

• Di truyền;
• Liệt cơ vận nhãn bẩm sinh hoặc mắc phải;
• Vấn đề ở não: Bị bại não, não úng thủy, hội chứng Down.
• Bất thường khi sinh: Sinh non, nhẹ cân;
• Mắc tật khúc xạ như cận thị gây lác ngoài, Viễn thị gây ra lác trong.
• Chấn thương vùng quanh mắt làm đứt hoặc tổn thương cơ vận nhãn;
• Bệnh khác ở mắt: Đục thủy tinh thể, sụp mí, sẹo giác mạc gây lác do nhược thị.
• Phẫu thuật các bệnh khác ở mắt;
• Nhiễm trùng hốc mắt…

Ảnh : Một em bé lác ngoài luân phiên (bên trái) được phẫu thuật lé sau 10 ngày (bên phải) tại Bệnh viện Mắt Phú Yên

Mục tiêu điều trị

+ Ở trẻ < 6 tuổi & trẻ đi học : bảo toàn chức năng hợp thị hai mắt và ngăn ngừa mù mắt lé

+ Ở người trưởng thành: chỉnh lé chỉ có mục đích thẩm mĩ.

Ngoại trừ một số trường hợp lé cấp là phục hồi chức năng hợp thị.

Các phương pháp điều trị lé tại Bệnh viện Mắt Phú Yên

Tùy theo từng trường hợp lé, bác sĩ sẽ áp dụng một hoặc kết hợp các phương pháp sau:

• Tập quy tụ với bé bị lác ngoài : Bé được tập nhìn gần, chơi với đồ vật có kích thước nhỏ, xâu hạt cườm, tập vẽ ở khoảng cách gần.
• Tập liếc sang hướng ngược chiều lé : Nhìn gần nhiều nếu trẻ bị lác ngoài, nhìn xa nếu trẻ bị lác trong.
•  Đeo kính đúng độ khi lé do quy tụ điều tiết hay kèm tật khúc xạ.
•  Che mắt khi mắt lé bị nhược thị: Trẻ được che mắt tốt, bắt buộc nhìn bằng mắt kém hơn. Dùng miếng băng che mắt ít nhất 3h liên tục/ngày cho đến khi trẻ đủ 8 tuổi.
• Phẫu thuật : là điều chỉnh các cơ vận nhãn nhằm đưa 2 mắt về thẳng trục. Hiện nay, Bệnh viện Mắt Phú Yên đang thực hiện phẫu thuật lé cho trẻ em và người lớn. Trẻ nhỏ hơn 18 tuổi được Bảo hiểm y tế chi trả. Người lớn từ đủ 18 tuổi trở lên phải tự trả viện phí theo quy định.

Ths.Bs Nguyễn Thị Băng Sâm